जेथे मीपणाचे ठाणे । तेथे दुःखाचे साम्राज्य असणे

 

 

 

 

भीति न बाळगावी चित्ती । रक्षण करणारा आहे रघुपति ।। भीति न बाळगावी कशाची काही । राम रक्षिता आहे हे हृदयी जाणून राही ।। सर्वस्वी झाल्यास रामाचे । राम उभा राहिला तेथे । काळजीचे कारण न उरे साचे ।। राम म्हणावा दाता खरा । न द्यावा भीति काळजीला थारा ।। काळजी करू नये । प्रयत्न साेडू नये । काेणत्याही कारणाने रामास विसरू नये ।। म्हणावा प्रपंच रामाचा झाला । मनाने परम ात्म्याचे हाेणे हा उपाय भला । तेथे ठाव नाही काळजीला, तळमळीला ।। देहाशी ठेवता माझे- मीपण । तेच हाेते दु:खाचे अधिष्ठान ।। आजवर जे जे काही केले । ते ते मीपणाने झाले ।। जे जे मीपणाने केले। ते ते दु:खाला कारण झाले ।। बाह्य वस्तू जरी मीपणाने साेडली । तरी अभिमानाने वृत्ती बळावली । तेथेच घाताला सुरुवात झाली ।। आग्रह आणि हट्टीपणा । हेच अभिमानाचे लक्षण ।। कर्तेपणाचा अभिमान । हाच दु:खाला कारण जाण ।। प्रपंचाचे दु:ख भाेगणे । ते मीपणा असल्याची खूण जाणणे ।। मी - माझेपणाने जाेपर्यंत धडपड जाण । ताेपर्यंत नाही समाधान ।। देहबुद्धिचे प्रेम । स्वार्थाला वाढविते जाण ।। स्वार्थाचे आपलेपण । हेच घाताला कारण ।। आजवर जाे जाे प्रयत्न झाला । ताे ताे देहबुद्धि वाढवितच गेला ।।

 

देह - बुद्धि चा भाव । ताे मुळीच दु:खाचा ठाव ।। जाेपर्यंत आपला नाही देहभाव विसरला । ताेवर देह - दु:खे पस्तावला गेला ।। म्हणून देहबुद्धि धरून राही । त्याला काेठे सुख नाही । रामाविण अन्य प्रीति । उपजे देहबुद्धिचे संगती ।। जग त्यागी आपणास । तरी आपण न त्यागावे जगास । हीच देहबुद्धि खास ।। म्हणून मीपणाचे न व्हावे आधीन । जेणे भंगेल आपले समाधान ।। कारण जेथे मीपणाचे ठाणे । तेथे दु:खाचे साम्राज्य असणे ।। पाप पुण्याची भीति । ही देहबुद्धीचीच संगति ।। वासनेत जीव गुंतला । कष्टी ार झाला ।। आजवर वासना पाेटी धरून राहिला । आपल्या हिताला नागवला ।। नदी जशी अखंड वाहते । वासना तशी सारखी वाहते ।। वासना भाेगाने कमी हाेत नाही । त्यागाने नाहिशी हाेत नाही ।। आपण देहधारी । देहदु:ख न साेसवे क्षणभरी ।। ज्याला म्हणावे मी माझे । त्यावर माझी सत्ता न गाजे ।। माझे इच्छेने माझे मलाच ठेवता येत नाही । जगाने माझे इच्छेने वागावें हे म्हणणे खरे नाही ।। सर्व बंधनाचे, दु:खाचे कारण । कर्माचा कर्ता मी हाेणे जाण । सर्व काही देता येते दान । पण उर्वरित राहताे अभिमान ।। कर्तेपणाचा अभिमान । हेच भगवंताच्या आड मुख्य जाण ।। म्हणून माझे - मीपण । हेच दु:खाला कारण । रामाचे हाेण्याने हाेईल निवारण ।।