काेणत्याही कृतीत हेतू शुद्ध पाहिजे

 

 

 

 

तमाेगुण हा तिन्ही गुणांत जास्त जड असल्याने त्याचा परिणाम या जगामध्ये लगेच दिसून येताे.दुष्ट बुद्धी हा तमाेगुणाचा परिणाम आहे. परंतु भगवंताच्या नामाने बुद्धी स्वच्छ करण्याची साेय माणसाच्या ठिकाणी आहे.यासाठी पुष्कळ नामस्मरण करावे, म्हणजे सत्त्वगुणाचा उदय हाेताे आणि बुद्धी शुद्ध बनते. देहाला कष्ट दिले म्हणजे भगवंत वश हाेताे हे काही खरे नाही.तसे जर असते तर रस्त्यात उन्हामध्ये खडी ाेडणाऱ्यांना भगवंत लवकर वश झाला असता! भगवंताचे लक्ष आपल्या देहापेक्षा मनाकडे असते.आपल्या मनामध्ये प्रापंचिक हेतू ठेवून भगवंताच्या नावाने उपवासासारखे कितीही कष्ट केले तरी ते पाहून लाेक फसतील, पण भगवंत फसणार नाही.

 

प्रापंचिक गाेष्टीकरिता उपवास करणे ही गाेष्ट मला पसंत नाही.‘उपवास घडावा’ यात जी माैज आहे ती ‘उपवास करावा’ यामध्ये नाही.भगवंताच्या स्मरणामध्ये इतके तल्लीन व्हावे की आपण नेहमी त्याच्याजवळ वास करताे आहाेत असे म नाला पटावे. मग देहाने अन्न खाल्ले म्हणून कुठे बिघडले? याउलट आपल्या चित्तात भगवंताचे नाम नसताना आपण देहाने पुष्कळ उपवास केले तरी अशक्तपणाशिवाय दुसरे काही पदरात पडणार नाही. काही लाेक वेडे असतात; त्यांना आपण उपासतापास कशासाठी करताे आहाेत हेच समजत नाही. काेणत्याही कृतीला वास्तविक माेल तिच्या हेतूवरून येते.

 

हेतू शुद्ध असून एखादे वेळी कृती बरी नसली तरी भगवंताच्या घरी चालते; पण हेतू चांगला नसून कृती मात्र ार चांगली असली तरी भगवंत त्यापासून दूरच राहताे. माणसाने केलेला उपवास निष्काम असून ताे केवळ भगवंताच्या स्मरणात राहावे म्हणून केलेला असला तर ारच उत्तम आहे. निष्काम कर्माचे ार ार महत्त्व आहे.‘भगवंतासाठी भगवंत हवा’ अशी आपली वृत्ती असावी. किंबहुना, नाम घेत असताना प्रत्यक्ष भगवंत समाेर उभा ठाकला, आणि? ‘तुला काय पाहिजे?’ असे त्याने विचारले, तर ‘तुझे नामच मला दे’ हे त्याच्याजवळ मागणे, याचे नाव निष्कामता हाेय.कारण, रूपाने व्यक्त झालेला भगवंत केव्हातरी नाहीसा हाेईल, पण त्याचे नाम मात्र अखंड टिकेल, आणि त्याचे नाम घेतले की त्याला आपल्याकडे येणे जरूर आहे.